De protestants-christelijke stroming had in 1876 het werkliedenverbond Patrimonium opgericht. Dit verbond streefde harmonie na en stond daarom voor werknemers èn werkgevers open.

De rooms-katholieke werklieden hadden in 1891 met de encycliek Rerum Novarum het groene licht gekregen voor het oprichten van verenigingen. Adviseurs vanuit de kerk werden daarin onmisbaar geacht.

De radicale socialistische arbeidersbeweging had in 1869 vorm gekregen als afdeling van de Eerste Internationale. Pas later, met haar charismatische leider Ferdinand Domela Nieuwenhuis, won zij aan betekenis.