Deze website maakt gebruik van cookies voor het optimaliseren van de gebruikservaring.
Functionele cookies zijn noodzakelijk om de goede werking van deze website te garanderen.
Cookies van Google Analytics en Hotjar worden door deze website gebruikt voor het anoniem analyseren van het gebruik van de website.
Deze website maakt optioneel gebruik van de zogenaamde Facebookpixel (tracking cookie) om advertenties te plaatsen die voor jou interessant kunnen zijn. Meer informatie over de privacy-aspecten hiervan is te vinden op Facebook
Wie waren de eerste kraamverzorgenden van Nederland? Hoe zijn de Chinees-Indische restaurants ontstaan? En wie weet wat een ‘porder’ precies deed? Het zijn verhalen uit het verleden die het Geheugen van Nederland graag onder de aandacht brengt.
Dit doen wij als partner van de Maand van de Geschiedenis 2021. De verhalen zijn in samenwerking met Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en Florence Nightingale Instituut tot stand gekomen.
Het Chinese restaurant is niet weg te denken uit het Nederlandse straatbeeld. In bijna elke stad en dorp is een Chinees restaurant en bijna iedereen heeft wel eens bij 'de Chinees' gegeten. Maar de Chinezen kwamen niet naar Nederland om in de horeca te werken. Zij kwamen rond 1900 naar Nederland als zeelieden en stokers op de grote schepen.
Toen er in de jaren '20 door de economische crises minder werk was in de scheepvaart, begonnen veel Chinezen pindakoekjes te verkopen. Het eerste restaurant waar ook niet-Chineze welkom waren werd geopend in 1928 op de Binnen Bantammerstraat in Amsterdam. Er volgden snel meer restaurants.
Lees over Chinees-Indische eetcultuur Ga naar artikel
Centsprent met beroepen, rond 1866 - 1897
Wie kent nog de beroepen van kuiper, zaaier, messenslijper, boekdrukker, koperslager of graveur? Of die van lantaarnaansteker, trekschuitjager, ijsdrager of porder? Veel van deze beroepen zijn nagenoeg verdwenen en vervangen door techniek.
Bijvoorbeeld de porder. Dat was iemand die in de ochtend met een zogenaamde porstok op de ramen van huizen tikte om de bewoners wakker te porren. Daar hebben we nu een wekker voor. Of de IJsdrager. Dat waren mannen die, voor de komst van de koelkast en de vriezer, ijs kwamen brengen waarmee producten gekoeld konden worden. En de trekschuitjagers die op het jaagpad naast het water liepen om de schuiten voort te trekken.
Veel van deze beroepen zijn afgebeeld op centsprenten. Dat zijn prenten die in de 18e en 19e eeuw goedkoop en in grote oplage werden geproduceerd. Met een kostprijs van een cent waren ze bestemd voor arme mensen. Er stonden afbeeldingen op van onder andere bijbelse voorstellingen, kinderspelen en beroepen. De tekst, vaak in rijm, is ondergeschikt aan de tekst. Ondanks de grote oplage zijn er maar weinig centsprenten bewaard gebleven. Gelukkig zijn er een aantal te bekijken...
Bekijk de prenten bij Koninklijke Bibliotheek Opent in nieuw venster
Marie Steverink-Braam en haar zus Alie behoorden tot de eerste kraamverzorgsters die in 1950 van de opleiding kwamen. Hun pioniersjaren bestonden uit hard werken en avontuur.
In hun dorp Netterden in de Achterhoek hadden slechts twee gezinnen een telefoon. Als er een bevalling aanstaande was belde het kraamcentrum naar de bakker om de kraamverzorgster te waarschuwen. Vaak moest Marie in het holst van de nacht op pad om te helpen bij een bevalling. “Ik ging op het licht af. Waar licht brandde daar belde ik aan. Meestal hielpen zij mij dan verder” vertelt Marie.
Lees het hele verhaal van Marie en haar zus Ga naar artikel
Katholieke Gezellen Vereeniging, AFBK 1A9566
Halverwege de negentiende eeuw waren de werkomstandigheden voor arbeiders ronduit slecht. De lonen waren laag, de werkdagen lang en er was veel kinderarbeid . De eerste vakbond die zich in Nederland verenigde stamt dan ook uit deze periode.
De ‘Algemeen Nederlandsche Typhographen Bond’ werd in 1867 opgericht en dit viel niet in goede aarde bij de bazen. Zo verklaarde uitgever H.C.A. Thieme dat het beter was als de typografen geen lid zouden worden van de bond, anders riskeerden ze ontslag. De leden van de bond reageerden hierop door eveneens op te stappen, indien een lid ontslagen zou worden.
Deze aanpak wierp zijn vruchten af. In 1910 kreeg de Typografen Bond het voor elkaar dat de 9,5 urige werkdag werd ingevoerd! Doorzetten en niet zwichten voor de baas loonde dus, ondanks de dreigende woorden van de werkgever.
Lees over vakbonden bij MijnGelderland Opent in nieuw venster