Flora en fauna

Het is een oase van de mooiste bloemen en planten uit alle windstreken. Eens in de tien jaar vindt de wereldtentoonstelling Floriade plaats in Nederland. In 2022 komen kenners op het gebied van tuinbouw vanuit de hele wereld samen in Almere. Maar hoe zagen de Floriadeparken er vroeger uit?

Al eeuwenlang is de hond een geliefd huisdier. Zo kunnen de emoties hoog oplopen als deze trouwe viervoeter iets overkomt. Adriaantje Booterhoek was behoorlijk ontstemd toen op 13 mei 1737 haar hondje werd doodgeschoten.

Voor slechts 25 cent naar Artis, wie wil dat nu niet? In het verleden kon het! Voor een klein bedrag liep je zo door het fraaie ijzeren hek de oudste dierentuin van Nederland binnen. Maar, dit kon alleen in de maand september.

Al vanaf haar geboorte in 1647 was Maria Sibylla Merian omringd door kunstenaars. Het was dan ook niet vreemd dat ze na haar huwelijk met kunstschilder Johann Andreas Graff interesse kreeg voor tekenen. Ze verdiepte zich voornamelijk in insecten. Met veel geduld kweekte ze rupsen, die tot prachtige vlinders ontpopten. Hun metamorfose legde ze vast in twee boeken, die haar man uitgaf in 1679 en 1683.

Deze Balinese tekening toont de fabel van de stier, de tijger en de palmwijngaarder Papaka. De tijger schept op dat hij hoger staat dan de als huisdier getemde stier. Omdat hij in staat is mens en dier te doden, zou hij voor beiden niets hoeven te vrezen.

In de zeventiende en achttiende eeuw groeit de wetenschappelijke studie van de natuur. Er ontstaat een grote verzameldrang van alles dat de natuurlijke wereld te bieden heeft. De basis voor de ornithologie - vogelkunde - zoals we dat nu kennen, wordt dan gelegd.

Het middeleeuwse handschrift van Jacob van Maerlant is een vroege voorloper van onze Wikipedia. Der naturen bloeme, uit circa 1350,  bevat prachtige illustraties van de natuur. Maar misschien wel belangrijker: het is voor het eerst in het Nederlands geschreven, in plaats van Latijn, dat tot die tijd gangbaar was.

In 1817 werd de botanische tuin Kebun Raya op Java, in Indonesië, aangelegd. De tuin ligt in de huidige grote stad Bogor en is de oudste botanische tuin in Zuidoost-Azië. Het doel van de tuin was enerzijds om er planten te telen, maar ook om te onderzoeken of gewassen, zoals koffie, rubber en kina productie voor de handel konden leverden.

De natuur is altijd een geliefd onderwerp geweest in de wereld van tijdschriften. Van oudsher is Nederland rijk aan natuurorganisaties die hun eigen tijdschrift uitgeven. Zo gaan het Natuurhistorisch Maandblad en Basteria terug tot het begin van de 20e eeuw. Eén van de eerste natuurbladen verscheen in 1896, namelijk De Levende Natuur.

Het fotograferen van de natuur is voor velen een geliefde hobby. Op sociale media vind je dan ook de prachtigste landschappen. Met de camera’s van tegenwoordig is het maken van een goede foto een stuk makkelijker geworden. Een eeuw geleden was hier vooral veel geduld en creativiteit voor nodig.

Als je op een kaart uit de negentiende eeuw kijkt dan zie je vlak onder Apeldoorn een oerbos, ook wel Het Beekbergerwoud. Een moerasachtig gebied, dat lastig te begaan was. Vanwege de onaangetaste natuur was het een geliefde plek bij plantkundigen.