Voor een kwartje naar de olifanten

Het Zoölogisch Genootschap Natura Artis Magistra (de natuur is de leermeesteres van de kunst) was in de negentiende eeuw alleen voor leden toegankelijk. Het dure lidmaatschap was niet voor iedereen weggelegd. Om ook minder bedeelde mensen tot het park toe te laten werd de kortingsmaand ingevoerd.

Artis alleen voor de elite
Artis werd in 1838 opgericht voor het ‘bevorderen van de kennis der Natuurlijke Historie’. De dierentuin wilde de natuur dichter bij de mens brengen door levende en opgezette dieren, schelpen en gesteenten te verzamelen en te tonen.

Echter, niet iedereen kon zijn of haar ogen uitkijken bij allerlei exotische dieren. In de negentiende eeuw was Artis alleen toegankelijk voor leden. Om lid te worden moest je maandelijks 45 gulden betalen, dat stond destijds gelijk aan ongeveer zes weken werken voor een ongeschoolde arbeider. Daarnaast ging er een toelatingsprocedure aan vooraf. Het was dus zeker niet voor iedereen weggelegd.

Kwartjesmaand
Om een breder publiek te trekken, en ook met de mensen met een lager loon, besloot het bestuur halverwege de negentiende eeuw de dierentuin een maand voor iedereen open te stellen. In september kon men voor slechts een kwartje naar het park. Zo konden ook dienstbodes en werklieden de leeuwen en olifanten bekijken.

De toeloop was enorm. Amsterdammers, maar ook mensen van buiten de stad, gingen massaal naar Artis. De kortingsmaand, ook wel ‘kwartjesmaand’ genoemd, werd daarom een jaarlijks terugkerende traditie. Later werd een soortgelijke gelegenheid ook op sommige feestdagen georganiseerd. In de loop van de tijd werd er tevens niet meer naar de maatschappelijke stand van een bezoeker gevraagd.