Heksen kregen de schuld van rampen

Waar kwam angst voor heksen vandaan?
De angst voor de heks kwam voort uit tegenslagen die niet verklaard konden worden. Waarom werden mensen zomaar ziek of mislukte een oogst? Dat moest het werk van een heks zijn. Het ontstaan van het geloof in hekserij gaat terug tot de Oudheid, de tijd waarin de Bijbel is ontstaan. Men geloofde dat de duivel mensen gebruikte om het kwaad te verspreiden. Een heks kreeg magische krachten om mensen ziek te maken of ander onheil te veroorzaken. Als iemand beschuldigd werd van magie, dan kon dat zelfs tot de doodstraf leiden.

Vervolging van heksen in de vijftiende en zestiende eeuw
Het vervolgen van heksen kreeg in Europa een hoogtepunt in de vijftiende en zestiende eeuw. In het gewest Holland, het gebied dat tegenwoordig de provincies Noord-Holland en Zuid-Holland beslaat, zijn 275 vrouwen beschuldigd van hekserij, waarvan 96 vrouwen zijn vervolgd. Over het algemeen waren dit vrouwen die arm of alleenstaand waren. Dit aantal was nog laag, vergeleken met andere delen van het land en de rest van Europa, waarin veel processen hebben plaatsgevonden.

Waterproef en brandstapel
Als men vermoedde dat er sprake was van hekserij, dan was de manier om tot bewijs te komen ronduit gewelddadig. Vanaf 1540 lieten de scherprechters van Holland, ook wel ‘beulen’ genoemd, een verdachte nachtenlang wakker. Hierop werd de verdachte mishandeld om tot een bekentenis te komen. Dit toont aan dat er niet licht gedacht werd over hekserij. 

Bij de Peellandse heksenjacht in 1595 werden 15 vrouwen in slechts twee weken tijd op de brandstapel gebracht. Peelland viel destijd onder de Spaanse Nederlanden. Nadat het bestuur in Brussel hoorde over de vele processen greep het in. De waterproef was weliswaar een officieel middel om tot bewijs te komen, maar kreeg in die tijd al veel kritiek. Een verdachte werd met armen en benen vastgebonden en in het diepe water gegooid. Bleef ze drijven, dan was ze schuldig en eindigde ze op de brandstapel. Als ze zonk, dan was haar onschuld bewezen. Hoe dan ook, liep het niet goed af met de verdachte.