Cookies

Deze website maakt gebruik van cookies voor het optimaliseren van de gebruikservaring.

  • functionele cookies

    Functionele cookies zijn noodzakelijk om de goede werking van deze website te garanderen. 

  • analytische cookies

    Cookies van Google Analytics en Hotjar worden door deze website gebruikt voor het anoniem analyseren van het gebruik van de website. 

  • tracking

    Deze website maakt optioneel gebruik van de zogenaamde Facebookpixel (tracking cookie) om advertenties te plaatsen die voor jou interessant kunnen zijn. Meer informatie over de privacy-aspecten hiervan is te vinden op Facebook

Ga naar content
Sla hoofdafbeelding over
i
Sporthelden

Pioniers van het vrouwenvoetbal

Voetbal. Voor het grote publiek was dit lange tijd een typische ‘mannensport’. Sinds enkele jaren blinken meisjes en vrouwen er steeds vaker in uit. Ruim 60 jaar nadat Lenie van der Jagt voor Nederland het eerste doelpunt ooit scoorde stond het Nederlandse vrouwenvoetbal op de kaart! In 2017 werden de Oranjeleeuwinnen Europees kampioen en in 2019 stonden ze zelfs in de finale op het WK in Frankrijk. In bronnen is weinig terug te vinden over de geschiedenis van vrouwenvoetbal. Wat weten we over de eerste vrouwen in het voetbal?

i

1908: Voetbalclub voor dames

In 1908 werd via een plaatselijke krant in Hengelo een oproep gedaan om een voetbalclub voor dames op te richten. Op 16 oktober datzelfde jaar schreef de Telegraaf over een comité om het voetballen voor vrouwen te verbieden. Over het damesvoetbal zou nog lange tijd zeer kritisch gesproken worden.

i

1919: Eerste elftal voor dames

Op 12 juni 1920 plaatste De Courant een foto van het vrouwenelftal van Wittenburg. De foto komt uit 1919. Voor zover bekend was dit het eerste elftal binnen het vrouwenvoetbal. De keepster heette Aafje de Boer. Zij is de enige uit deze periode van wie haar naam bekend is. Lees hier meer over Aafje. 

 

i

1921: Feministen kritisch op vrouwenvoetbal

Op 9 april 1921 vroeg De Groene Amsterdammer aan 23 bekende vrouwen wat ze vonden van voetbal voor vrouwen. Ondanks dat deze dames als progressief bekend stonden waren slechts twee van hen positief. Het zou te zwaar zijn en vrouwen minder aantrekkelijk maken. Binnen de feministische beweging was nog lange tijd weinig steun voor de rol van de vrouw op het veld.

i

1928: Olympische Spelen

Tijdens de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam hield het Stedelijk Museum een Kunstolympiade. In die tijd was deze tentoonstelling officieel onderdeel van de Spelen. Kunstenaars werden zelfs benoemd tot olympisch kampioen, zoals architect Jan Wils en schilder Isaac Israels.

De Mexicaanse kunstenaar Angel Zarraga had het schilderij Las Futbolistas ingestuurd. Het schilderij toonde drie vrouwelijke voetballers. De media waren zeer negatief over deze inzending, zoals je hier kunt lezen in het tijdschrift Sport in Beeld van 3 juli 1928. 

i

1933: De woedende sexe

Op 28 augustus 1933 plaatste het sporttijdschrift Revue der Sporten drie foto’s op de voorpagina van de Franklin Girls. De kop luidde  ‘De woedende sexe’. Ook in dit blad werd zeer negatief geschreven over dit team. Zo werd het damesvoetbal als een walgelijke uitwas omschreven, dit lees je hier. 

i

1936: Jaarboek van de KNVB

In het Jaarboek van de KNVB, van het seizoen 1936-1937, stond een uitgebreid verhaal over ‘Voetbal voor dames’. Hoewel er teams op het veld actief waren, was er vanuit het bestuur van de KNVB weinig erkenning voor hun inspanning, blijkt uit deze bron.

 

i

1955: Belangstelling voor clubs

Op 11 januari 1955 schreef het Utrechts Nieuwsblad over de oprichting van Herbido, waarvoor grote belangstelling was, zie link. Wel 60 meisjes toonden zich enthousiast. Ook kwam er meer publiek af op de wedstrijden. Zoals in Velzen waar in 1955 twee teams van de kortgeleden opgerichte Vereniging Zeemeeuwen het tegen elkaar opnamen. Rood won met 4-1 van groen.

i

1956: Eerste doelpunt voor Oranje

Op 23 september 1956 maakte Lenie van der Jagt tijdens een interland een historische treffer: het eerste doelpunt van het Nederlands vrouwenelftal als jongste international ooit. Lenie was slechts 14 jaar oud tijdens haar debuut in het Nederlands elftal. Helaas werd deze wedstrijd niet erkend door de KNVB.

i

1971: WK-finale

Op 7 september 1971 plaatste de Leeuwarder Courant een foto van de finale van het officieuze WK voor vrouwenvoetbal, gespeeld tussen Mexico en Denemarken. Met meer dan 110.000 toeschouwers is dit nog steeds het hoogste toeschouwersaantal ter wereld bij het vrouwenvoetbal.

i

1979: Brutale vraag aan international

In aanloop naar de wedstrijd tussen Nederland – België sprak het Algemeen Dagblad met de Nederlandse international Ellen Popeyus. Haar werd de minder nette vraag gesteld: ‘Wie gaat kijken komt zeker 44 deinende vrouwenbillen te zien en 44 wippende borsten, is het niet?’ Ellen reageert koeltjes met ‘ach natuurlijk, die zijn er ook’. Lees het artikel hier.

 

i

1982: Mannen, oordeel niet te snel over damesvoetbal

Op 30 augustus 1982 schreef het Algemeen Dagblad over een officieuze Europacup voor vrouwenteams in Delft, zoals hier te lezen is. Voor zover bekend was dit de eerste in zijn soort. In dit verslag staat dat mannen niet te snel negatief moeten oordelen over vrouwenvoetbal. Het standpunt luidde dat mannen geen maatstaf waren en dat het damesvoetbal een eigen waarde had. Helaas werden voor dit artikel alleen mannen aan het woord gelaten.

Lenie van Wensveen-Van der Jagt

In het midden van de vorige eeuw vond de Nederlandse voetbalbond het maar niks dat vrouwen voetbalden. Dat we op dit niveau zijn gekomen, is mede te danken aan pioniers als Lenie van Wensveen-van der Jagt. Ze kreeg de liefde voor het voetbal met de paplepel ingegoten. Haar vader voetbalde in het nationale ambtenarenelftal en nam haar als klein meisje al vaak mee om een balletje te trappen. Voetbalschoenen had ze niet. Ze gebruikte die van hem, opgevuld met proppen.

De KNVB had zo’n hekel aan ons

Allereerste doelpunt
Veertien jaar oud was Lenie van Wensveen tijdens haar debuut in het nationale vrouwenelftal. Bij een oefeninterland tegen Duitsland schreef ze op 23 september 1956 geschiedenis: haar eerste doelpunt ooit, als jongste international ooit en de allereerste treffer van het Nederlands vrouwenelftal ooit. 

KNVB hield niet van vrouwenvoetbal
Toch waren er maar weinigen die deze historie mee kregen. Het speelde zich allemaal af vóór de KNVB begon met vrouwenvoetbal. Tijdens haar debuut wilde de bond niets met Lenie te maken hebben. “De KNVB had zo’n hekel aan ons,” zegt Lenie. “Het was verboden om te trainen op velden van aangesloten clubs.” Een voetbalclub die toen openlijk meewerkte aan vrouwenvoetbal, riskeerde een hoge boete. Lenie trok zich er niets van aan. Toen er een stokje werd gestoken voor vrouwenvoetbal in competitieverband zat er voor de speelsters weinig anders op om dan maar zelf hun wedstrijden te regelen.

"De strijd, die opnieuw bewees dat voetbal de charme van de vrouw verhoogt, was in de laatste minuten, toen onze dames hun eer redden door het doelpunt van Lenie van der Jagt."

Officieel erkende interlands
Pas in 1971 – 17 jaar na de eerste officieuze interland – speelde het Nederlandse vrouwenelftal een wedstrijd die officieel werd erkend door de bonden UEFA en FIFA, tegen Frankrijk (0-4). In dat jaar stemde de KNVB ook toe: de bond ging een fusie aan met de door vrouwen opgerichte Damesvoetbalbond. Lenie van Wensveen speelde zelf twee officiële landenwedstrijden, tot ze in 1973 een ernstige beenbreuk opliep; het einde van haar interlandcarrière.