Tuberculose raakte het hele volk

Patiënten naar een sanatorium
Tegenwoordig is de infectieziekte goed te behandelen met antibiotica. Maar lange tijd dacht men dat patiënten baat hadden bij een gezonde levensstijl. Mensen moesten veel frisse lucht krijgen, gezond eten en een goede hygiëne nastreven. Er werden zelfs speciale oorden ingericht om patiënten langere tijd te verzorgen. In de jaren dertig van de vorige eeuw kwamen er in het hele land tientallen sanatoriums. Deze locaties konden samen wel duizenden patiënten met TBC opvangen. 

In Berg en Bosch mochten kinderen twee keer per jaar op bezoek
Patiënten lagen vaak op bed in open hallen om zo veel mogelijk frisse lucht te krijgen. Een verblijf in een sanatorium was langdurig, soms jaren, en had gevolgen voor het contact met familie en vrienden. De regels omtrent bezoek waren zeer streng. In het katholieke sanatorium Berg en Bosch mochten kinderen hun zieke ouder slechts twee keer per jaar zien. Dit herstellingsoord is in 1933 gebouwd en is van de architecten Koldeweij en Van Moorssel. Maar de directeur, professor Bronkhorst, had ook een grote invloed op de inrichting. Hij hechtte aan een gezonde en huiselijke omgeving, juist omdat de patiënten lange tijd moesten blijven.

Kuren in een lighuisje
Maar niet elke patiënt ging naar een sanatorium. Sommige herstellingsoorden hanteerden een selectie, die uitging van de mens met goede komaf. De sanatoriums voor het volk hadden niet voor iedereen plek. Maar de besmettingscijfers liepen hoog op. In Urk was voor de Tweede Wereldoorlog ruim een derde van de inwoners besmet. In Boekel bleek uit onderzoek in 1947 dat bijna de helft van de schooljeugd in Boekel besmet is geweest met TBC. Dit betekende dat hele gezinnen zorg nodig hadden, maar geen toegang hadden tot medische zorg. Dus bedacht men zelf een oplossing om in isolatie te gaan. Patiënten werden in lighuisjes gezet, met veel frisse lucht en zonneschijn. Een dergelijk huisje stond dikwijls in de achtertuin en bood plek aan soms wel tien besmette kinderen. 

Groot onderzoek in Boekel
Eind jaren ’40 kwam er een grootschalige screening onder de bevolking. In Boekel kreeg elke inwoner een oproep om deel te nemen aan röntgenonderzoek. De opkomst was bijzonder hoog; 96% van de mensen nam deel aan het longonderzoek. Dit bracht Boekel in rep en roer: hoe zou het onderzoek gedaan worden? Moest je je kleren uit doen voor de foto? En wie zouden er inderdaad tbc blijken te hebben? Voor het eerst in de geschiedenis van Nederland werd  een momentopname gemaakt van de verspreiding van TBC binnen één plaats. 

Deze onderzoeken hebben bijgedragen aan het verdrijven van de bacteriële infectieziekte. Ook heeft de opkomst van medicijnen een belangrijke rol gehad in het beheersen van TBC. In Nederland komt het weinig voor, maar wereldwijd is het nog altijd één van de meeste dodelijke ziekten. Elk jaar zijn er 1,5 miljoen dodelijke slachtoffers.