Dolle Dinsdag: vreugde over bevrijding kwam te vroeg

Toespraak van Gerbrandy

“Nu de geallieerde legers in hun onweerstaanbare opmars de Nederlandse grens overschreden hebben, wil ik u, uit naam van ons allen, hartelijk welkom toeroepen op onze vaderlandse bodem."

Met deze uitspraak op Radio Oranje op 4 september 1944 veroorzaakte Gerbrandy verwarring over een mogelijke bevrijding. Eigenlijk stond de term ‘overschreden’ niet in de opzet van de toespraak, maar de tekst is vlak voor de uitzending door Gerbrandy zelf gewijzigd.

5 september 1944: Dolle Dinsdag
Het bericht werd overgenomen door de BBC, waarop het gerucht dat de oorlog voorbij was onhoudbaar werd. Aan de Nederlandse zijde was er uitzinnige vreugde. Er werden zelfs data genoemd waarop steden bevrijd werden. Op 5 september Rotterdam en Den Haag. Op 6 september Utrecht en Amsterdam. Sommige illegale kranten brachten al een bevrijdingsnummer uit. Dinsdag 5 september 1944 is de geschiedenisboeken ingegaan als ‘Dolle Dinsdag’. 

Vreugde duurde slechts een dag
Voor de Duitse bezetters was het bericht reden voor paniek. Duitse soldaten en veel NSB-ers vluchten met hun gezin naar Duitsland. Maar een dag later bleek het bericht van een invasie van geallieerden niet te kloppen. De strijd met de bezetters ging onverminderd door en het zou nog een half jaar duren tot Nederland volledig bevrijd werd.